Tổng thống Donald Trump hôm thứ Năm đã áp đặt một loạt thuế quan mới đối với nhiều loại hàng nhập khẩu, tuyên bố Mỹ sẽ áp thuế 100% đối với dược phẩm có thương hiệu và 25% đối với xe tải hạng nặng, cùng các mức thuế khác, bắt đầu từ tuần tới.

Thuế quan đã trở thành đặc trưng trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump, với các mức thuế từ 10% đến 50% áp dụng cho nhiều đối tác thương mại và nhiều sản phẩm khác nhau, phủ bóng đen lên triển vọng kinh tế toàn cầu và làm tê liệt các quyết định kinh doanh.

Các động thái mới được xem là một phần trong nỗ lực của chính quyền Trump nhằm dựa vào các cơ sở pháp lý vững chắc hơn cho chính sách thuế quan, do rủi ro liên quan đến một vụ kiện tại Tòa án Tối cao về tính hợp pháp của các mức thuế toàn cầu rộng rãi trước đó.

Trump cũng cho biết ông sẽ bắt đầu áp thuế 50% đối với tủ bếp và tủ lavabo phòng tắm, cùng thuế 30% đối với đồ nội thất bọc nệm, tất cả các mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10.
“Lý do là do lượng hàng hóa khổng lồ đang ‘tràn ngập’ vào Mỹ từ các quốc gia bên ngoài,” Trump viết trên Truth Social về thuế đối với hàng gia dụng.

Mức thuế 100% mới đối với mọi sản phẩm dược phẩm có thương hiệu hoặc được cấp bằng sáng chế sẽ áp dụng cho tất cả hàng nhập khẩu, trừ khi công ty đã khởi công xây dựng nhà máy sản xuất tại Mỹ, Trump nói.

Chính quyền Trump đã mở hàng chục cuộc điều tra về tác động an ninh quốc gia của việc nhập khẩu tua-bin gió, máy bay, chất bán dẫn, polysilicon, đồng, gỗ xẻ và khoáng sản quan trọng nhằm làm cơ sở cho các mức thuế mới. Tuần này, Trump công bố các cuộc điều tra mới đối với thiết bị bảo hộ cá nhân, vật tư y tế, robot và máy móc công nghiệp.

Công cụ đối ngoại

Trump coi thuế quan là một công cụ đối ngoại quan trọng, dùng để đàm phán lại các hiệp định thương mại, giành nhượng bộ và gây áp lực chính trị lên các quốc gia khác. Chính quyền của ông cũng quảng bá thuế quan là nguồn thu ngân sách đáng kể. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết Washington có thể thu được 300 tỷ USD vào cuối năm, gấp hơn ba lần doanh thu từ thuế quan trong những năm gần đây.

Trước đây, Trump đã áp thuế an ninh quốc gia đối với thép, nhôm, các sản phẩm dẫn xuất, ô tô hạng nhẹ và linh kiện, cũng như đồng. Các thỏa thuận thương mại của Mỹ với Nhật Bản, EU và Anh bao gồm các điều khoản giới hạn thuế đối với một số sản phẩm như ô tô, chip bán dẫn và dược phẩm, có nghĩa là thuế mới có thể sẽ không vượt mức đã thỏa thuận.

Trump nói rằng thuế mới đối với xe tải hạng nặng nhằm bảo vệ các nhà sản xuất Mỹ khỏi “sự cạnh tranh không công bằng từ bên ngoài” và động thái này sẽ mang lại lợi ích cho các công ty như Peterbilt và Kenworth (thuộc Paccar) cũng như Freightliner (thuộc Daimler Truck).

Hiệp hội Nghiên cứu & Sản xuất Dược phẩm Mỹ phản đối thuế mới đối với thuốc, cho biết đầu năm nay rằng 53% giá trị trong tổng số 85,6 tỷ USD nguyên liệu dùng để sản xuất thuốc tiêu thụ tại Mỹ được sản xuất trong nước, phần còn lại đến từ châu Âu và các đồng minh khác của Mỹ.

Phòng Thương mại Mỹ trước đó cũng kêu gọi không áp thuế mới với xe tải, lưu ý rằng 5 nguồn nhập khẩu lớn nhất là Mexico, Canada, Nhật Bản, Đức và Phần Lan — tất cả đều là đồng minh hoặc đối tác thân cận của Mỹ, không đe dọa đến an ninh quốc gia.

Mexico là nhà xuất khẩu lớn nhất xe tải hạng trung và hạng nặng sang Mỹ. Một nghiên cứu công bố tháng 1 cho biết nhập khẩu các loại xe này từ Mexico đã tăng gấp ba lần kể từ năm 2019.

Tháng 8, Trump từng hứa sẽ áp thuế mới đối với đồ nội thất, nói rằng động thái này sẽ “đưa ngành nội thất trở lại Bắc Carolina, Nam Carolina và Michigan.” Số liệu thống kê chính phủ cho thấy việc làm trong ngành sản xuất đồ nội thất và sản phẩm gỗ tại Mỹ đã giảm một nửa kể từ năm 2000, còn khoảng 340.000 lao động hiện nay.

Mỹ nhập khẩu khoảng 25,5 tỷ USD đồ nội thất vào năm 2024, tăng 7% so với 2023, trong đó khoảng 60% đến từ Việt Nam và Trung Quốc, theo tạp chí thương mại Furniture Today.

Nỗi lo lạm phát

Các mức thuế cao hơn đối với xe thương mại có thể đẩy chi phí vận tải tăng lên, trong khi Trump đã cam kết giảm lạm phát, đặc biệt với các mặt hàng tiêu dùng như thực phẩm. Thuế quan cũng có thể ảnh hưởng đến Stellantis (công ty mẹ của Chrysler), hãng sản xuất xe tải hạng nặng Ram và xe van thương mại tại Mexico. Volvo Group của Thụy Điển đang xây dựng nhà máy sản xuất xe tải hạng nặng trị giá 700 triệu USD tại Monterrey, Mexico, dự kiến đi vào hoạt động năm 2026.

Mexico hiện có 14 nhà sản xuất và lắp ráp xe buýt, xe tải, đầu kéo cùng 2 nhà sản xuất động cơ, đồng thời là nhà xuất khẩu đầu kéo lớn nhất thế giới, với 95% xuất khẩu sang Mỹ.
“Chúng ta cần đội ngũ lái xe tải khỏe mạnh về tài chính và vững mạnh, vì nhiều lý do, nhưng trên hết là vì an ninh quốc gia,” Trump nhấn mạnh.

Mexico phản đối thuế mới, nói với Bộ Thương mại Mỹ hồi tháng 5 rằng tất cả các xe tải xuất khẩu từ Mexico sang Mỹ trung bình có 50% linh kiện sản xuất tại Mỹ, bao gồm động cơ diesel.

Năm ngoái, Mỹ nhập khẩu gần 128 tỷ USD linh kiện xe hạng nặng từ Mexico, chiếm khoảng 28% tổng nhập khẩu. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản cũng phản đối thuế mới, cho biết các công ty Nhật đã giảm xuất khẩu sang Mỹ khi tăng sản xuất xe tải hạng trung và hạng nặng tại Mỹ.

Nguồn: Reuters